Αρκετοί σχεδιάζουν ήδη τις καλοκαιρινές τους διακοπές και εξορμήσεις (εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες) και γενικότερα το μυαλό μας οδηγεί ανυπόμονα σε μια προετοιμασία ξεκούρασης, χαλάρωσης, διασκέδασης και απόδρασης! Για τους περισσότερους αθλητές - αναλόγως του αθλήματος και του επιπέδου - αρχίζει η μεταβατική περίοδος, η γνωστή σε όλους off season.

Τι σημαίνει αυτή η μεταβατική περίοδος όμως για έναν αθλητή και πώς αξιοποιείται; Με βάση τον Bompa (1999) η μεταβατική περίοδος (off season) ορίζεται ως η μεταβατική φάση μεταξύ 2 ετήσιων προγραμμάτων. Ο σκοπός αυτής της φάσης είναι να διευκολύνει την ψυχολογική-πνευματική ξεκούραση, τη χαλάρωση και τη βιολογική αναδόμηση του αθλητή, διατηρώντας παράλληλα σε ικανοποιητικά επίπεδα τη φυσική του κατάσταση. Χρειάζεται συνεπώς μια ισορροπία ενεργητικής και παθητικής ξεκούρασης, η οποία για να επιτευχθεί, οι αθλητές καλούνται να κατανοήσουν τα σημαντικά οφέλη της στη συγκεκριμένη περίοδο, προκειμένου να τα καρπωθούν και στις επόμενες φάσεις (pre season και in season).

Με το τέλος της εκάστοτε αγωνιστικής σεζόν πολλοί αθλητές λαμβάνουν από τους συλλόγους τους (προπονητή, γυμναστή) προγράμματα εκγύμνασης κατάλληλα προσαρμοσμένα ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες του αθλητή στην περίοδο μετάβασης. Αρκετοί φροντίζουν οι ίδιοι να αναζητήσουν αντίστοιχα προγράμματα από ειδικούς γυμναστές - προπονητές, ενώ κάποιοι άλλοι επιλέγουν να μην ακολουθήσουν κανένα. Η τήρηση των προγραμμάτων και των οδηγιών εκτέλεσής τους δεν είναι πάντα εύκολη, ούτε έχει την επιθυμητή διάρκεια, ενώ υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις της υπερ προσκόλλησης σε αυτά.

Όπως ανέφερα προηγουμένως το κλειδί για τη σωστή αξιοποίηση αυτής της φάσης είναι η ισορροπία. Είναι εφικτό ο αθλητής να βοηθηθεί ψυχολογικά - πνευματικά για τη διατήρηση αυτής της ισορροπίας; Υπάρχει ψυχολογική προετοιμασία στη μεταβατική περίοδο; Τι μπορείτε να κάνετε:

-  εκμεταλλευτείτε αυτή τη φάση για να ξεκουράσετε σώμα και μυαλό, καθώς μια σκληρή σεζόν πέρασε και η προσεχής ίσως είναι πιο απαιτητική. Αρχικά αφιερώστε 1 ή 2 βδομάδες (αναλόγως του χρόνου off season που διαθέτετε) χωρίς να έχετε σωματική ή πνευματική επαφή με το άθλημά σας, συνειδητά. Φροντίστε να ασχοληθείτε με πράγματα που σας αρέσουν και που δεν μπορείτε να κάνετε συχνά κατά τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου, να περάσετε χρόνο ουσιαστικό με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός σας που επιθυμείτε (σύντροφος, φίλοι, οικογένεια, κλπ), να διασκεδάσετε. Επιλέξτε μια χαλαρή, εναλλακτική και ευχάριστη μορφή άσκησης που σας διασκεδάζει και δεν σας καταπονεί.  Μετά το διάστημα αυτό, αρχίστε να εντάσσετε το πρόγραμμα εκγύμνασης που έχετε επιλέξει (ή σας έχει δοθεί) και την πνευματική σας προετοιμασία, απολαμβάνοντας παράλληλα τον υπόλοιπο ελεύθερο χρόνο που εξακολουθεί να είναι αρκετός

-  δείτε αυτό το διάλειμμα (off season) ως μια καλή ευκαιρία για αναστοχασμό αναφορικά με την αυτο-αξιολόγησή σας:

"πού είμαι τώρα (σε ποιο επίπεδο);"   "πού επιδιώκω να είμαι την επόμενη χρονιά;"  "τι χρειάζεται να βελτιώσω στην απόδοσή μου (πνευματική, φυσική, τεχνική, τακτική) ώστε να φτάσω το στόχο που έχω θέσει για μένα (ή και την ομάδα μου);”   “Τι έκανα λάθος αυτή τη χρονιά που θέλω να το αλλάξω;”    “σε τι ήμουν πολύ καλός/ή;”  , είναι μερικές καλές ερωτήσεις για να δώσετε κίνητρο στον εαυτό σας και να ενδυναμώσετε την αυτοπεποίθησή σας. Ακόμα και οι προβληματισμοί που ίσως αναδυθούν είναι αξιοποιήσιμοι, μην τους φοβηθείτε. Απαντήστε με ειλικρίνεια!

-  μείνετε κινητοποιημένοι έχοντας στο μυαλό τους στόχους, τις προσδοκίες και την επιθυμία σας σχετικά με τη μελλοντική σας πορεία από τη μια, δώστε έμφαση στην ευχαρίστηση που αντλείτε από το άθλημα από την άλλη

-  αφιερώσετε 10-15 λεπτά καθημερινά κάνοντας νοερή απεικόνιση των καλύτερων στιγμών σας από τις προπονήσεις και τους αγώνες, όχι μόνο της σεζόν που πέρασε αλλά και παλαιότερων. Ακόμα, δείτε τον εαυτό σας να εκτελεί μια βελτιωμένη ή τέλεια ρουτίνα ή και την ομάδα σας να πανηγυρίζει την κατάκτηση ενός στόχου. Διαλέξτε γι’ αυτό την κατάλληλη ώρα της ημέρας που θεωρείτε ότι δουλεύει καλύτερα για εσάς. Κάποιοι αθλητές υψηλού επιπέδου, για παράδειγμα, προτιμούν τις πρωινές ώρες

-   στο τέλος εκτέλεσης των ασκήσεων συλλογιστείτε πόσο παραγωγικοί ήσασταν. Εάν πιστεύετε ότι δε δώσατε το 100% του εαυτού σας ή δεν ακολουθήσατε σωστά τις οδηγίες κατά τη διάρκεια του προγράμματος, την επόμενη φορά προσπαθήστε να είστε περισσότερο αφοσιωμένοι σε αυτό. Πώς νιώθετε μετά τη νέα προσπάθεια; Ακούστε τα συναισθήματά σας

-  έχετε το προσωπικό σας ημερολόγιο όπου μπορείτε να καταγράφετε σκέψεις και συναισθήματα που αφορούν την αθλητική σας κατάσταση ή πορεία. Η καταγραφή σας βοηθά - εκτός από οργάνωση - να έχετε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του εαυτού σας, να δείτε τα γεγονότα μέσα από άλλη σκοπιά, σας παρακινεί να προσπαθήσετε για το καλύτερο, να τονώσετε την αυτοπεποίθησή σας και να καταλαγιάσετε τυχόν αρνητικά συναισθήματα

-  δείτε την ξεκούραση, το πρόγραμμα εκγύμνασης και την πνευματική προετοιμασία, ως φίλους σας, ως το μονοπάτι για την κατάκτηση των στόχων σας αφού σας βοηθά να διατηρήσετε τη φόρμα σας, να προετοιμάσετε το σώμα και το μυαλό σας, στην πρόληψη τραυματισμών, στη βελτίωση της απόδοσή σας γενικότερα και κατ’ επέκταση στην καλύτερη ψυχολογία σας

-  Τέλος, να θυμάστε ότι σπάζοντας τα πνευματικά εμπόδια, είστε ικανοί να πετύχετε κατορθώματα, μέσα και έξω από το γήπεδο, που μπορεί να μην είχατε σκεφτεί ως εφικτά!

Καλό καλοκαίρι!

Δήμητρα Νούλα

sportpsychology.me