Πολλοί ασθενείς έρχονται στην εξέταση γνωρίζοντας ότι έχουν ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, αλλά θέλοντας να μάθουν τη γνώμη ενός ειδικού σχετικά με την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης. Για να γίνει περισσότερο κατανοητή όμως η απάντηση, πρέπει να είναι γνωστά ορισμένα δεδομένα.

Του Παναγιώτη Γ. Νταγιόπουλου

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας απαραίτητος και βασικός σύνδεσμος για τη σταθερότητα του γόνατος. Η σταθερότητα αυτή είναι στροφική και προσθιοπίσθια. Δηλαδή, η παρουσία ενόςακέραιου πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, εμποδίζει την αστάθεια μεταξύ του μηριαίου και της κνήμης. Όταν ένας πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος έχει υποστεί ρήξη, ο ασθενής αισθάνεται αστάθεια και δεν μπορεί να πραγματοποιήσει ορισμένες δραστηριότητες. Το ποιες είναι αυτές οι δραστηριότητες εξαρτάται και από άλλα σημεία της ανατομίας του γόνατος, αλλά γενικά ένα γόνατο με ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να πραγματοποιήσει μόνο κινήσεις σε ευθεία και όχι σε στροφή, pivot, κλπ.

Δυστυχώς όταν ένας πρόσθιος χιαστός υποστεί ρήξη, δεν επουλώνεται αυτόματα, όπως συμβαίνει με άλλους συνδέσμους.

Είναι αυτονόητο ότι στην περίπτωση των επαγγελματιών αθλητών ή των αθλητών υψηλού επιπέδου, η χειρουργική αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι μονόδρομος.

Είναι επίσης λογικό ότι ένας ασθενής που είτε έχει μια εργασία σωματικά απαιτητική για το γόνατο του ή πραγματοποιεί συστηματικά αθλητισμό, θα πρέπει να σκεφτεί και να προγραμματίσει την επέμβαση αποκατάστασης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.

Επίσης, η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου στα παιδια είναι ένα ιδιαίτερο θέμα, καθώς τα παιδια δύσκολα αν όχι αδύνατο, να συμμορφωθούν με οδηγίες «αποφυγής αθλητικών δραστηριότήτων». Ένα παιδί με ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου πρέπει να χειρουργηθεί γιατί ένας νέος τραυματισμός από απλές καθημερινές δραστηριότητες, μπορεί να οδηγήσει σε δραματικές βλάβες στους μηνίσκους και στον αρθρικό χόνδρο.

Η επέμβαση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου προτείνεται επίσης ολοένα και περισσότερο και σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, που παλιότερα δεν χειρουργούνταν λόγω μόνο και μόνο της ηλικίας τους. Αλλά πλέον υπάρχουν πολλοί άνθρωποι δραστήριοι συστηματικά σε αθλητισμό και σε μεγαλύτερες ηλικίες που η ρήξη του πρόσθιου χιαστού θα τους εμποδίσει να πραγματοποιούν τις δραστηριότητες αυτές που επιθυμούν, αν δεν αντιμετωπισθεί χειρουργικά. Η βελτίωση των αρθροκοπικών χειρουργικών τεχνικών τους βοηθά επίσης να έχουν μια πιο εύκολη και σύντομη μετεγχειρητική αποκατάσταση.

Η επέμβαση της συνδεσμοπλαστικής του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου δεν χρειάζεται, και ίσως πρέπει να αποφεύγεται, να γίνει επειγόντως, αλλά αντίθετα μπορεί να γίνει προγραμματισμένα σε δεύτερο χρόνο, ώστε ο ασθενής να οργανώσει το πρόγραμμά του. Απλά ο ασθενής πρέπει να κάνει φυσικοθεραπεία για την αντιμετώπιση του οιδήματος και στο διάστημα αυτό να αποφύγει την επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες, γιατί κινδυνεύει με νέο τραυματισμό και απρόβλεπτες συνέπειες.

Η επέμβαση της αποκατάστασης της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου γίνεται για να δώσει στον ασθενή ένα σταθερό γόνατο για κάθε δραστηριότητα. Στην περίπτωση που ένας ασθενής μεγαλύτερης ηλικίας και χωρίς πολλές απαιτήσεις για αθλητικές δραστηριότητες, επιλέξει να μην χειρουργηθεί, πρέπει να γνωρίζει ότι το γόνατο αυτό δεν θα είναι σταθερό σε στροφικές κινήσεις και ότι υπάρχουν σχετικά αυξημένες πιθανότητες στο μέλλον κάκωσης των μηνίσκων, πρόκλησης βλάβης στο χόνδρο, και τελικά στην εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος. Η οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο έχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης από τη ρήξη και μόνο του πρόσθιου χιαστού. Η παραμονή ενός ασταθούς γόνατος χωρίς επέμβαση στον πρόσθιο χιαστό αυξάνει σχετικά αυτές τις πιθανότητες, κάθε φορά που ο ασθενής κάνει κινήσεις και το γόνατο είναι ασταθές και «υπεξαρθρώνεται».

Είναι πολύ σημαντικό επίσης να τονισθεί ότι η επιλογή χειρουργικής επέμβασης στον πρόσθιο χιαστό εξαρτάται και από την παρουσία άλλων βλαβών. Η βλάβη στους μηνίσκους, στον έσω πλάγιο σύνδεσμο, στον έξω πλάγιο σύνδεσμο ή στον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο, αλλάζουν τις επιλογές μας. Η παρουσία συνοδών βλαβών κάνει πιο αναγκαία την χειρουργική αποκατάσταση.

Η εξέλιξη στο τομέα της αρθροσκοπικής χειρουργικής και των χειρουργικών τεχνικών έχει αλλάξει πολύ την χειρουργική του πρόσθιου χιαστού με άριστα αποτελέσματα. Οι ασθενείς πλέον χειρουργούνται με μικρότερες τομές, αρθροσκοπικά, πιο γρήγορα με καλύτερη αποκατάσταση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να προτείνουμε πιο συχνά τη χειρουργική αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου ειδικά για τους δραστήριους ασθενείς ανεξαρτήτως ηλικίας.

Τέλος, γνωρίζουμε πλέον τα άσχημα αποτελέσματα της μη χειρουργικής αντιμετώπισης ασθενων με ρήξη προσθιου χιαστού και βλαβες των μηνίσκων που συνέχιζαν να έχουν στροφικές δραστηριότητες (αθλητισμός, εργασία, κλπ). Δυστυχώς η εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας  γόνατος σε ασθενείς με ρήξη χιαστού που δεν χειρουργήθηκαν μας επιβάλλει τη χειρουργική λύση.

Παναγιώτης Γ. Νταγιόπουλος, MD, PhD

Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Χειρουργική Ορθοπαιδική &

Αρθροσκοπική Αθλητική Τραυματολογία