Εντοπίζοντας τους ψυχολογικούς παράγοντες που προβλέπουν την επιτυχή καριέρα στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο.

Σημείωση: Η παρακάτω ανάλυση αφορά στην παράθεση της επιστημονικής δημοσίευσης του Van Yperen κι αυτή αναφέρεται ως η κύρια πηγή για τη συγγραφή του συγκεκριμένου άρθρου.

Αναφέρεται, επίσης, πως παρατίθενται κάποιες βασικές θεωρίες στις οποίες βασίστηκε η έρευνα, καθώς και τα κύρια συμπεράσματά της. Για περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες σχετικά με το θεωρητικό υπόβαθρο, τη μεθοδολογία έρευνας και τα συγκεκριμένα αποτελέσματα και συμπεράσματα, ο αναγνώστης θα πρέπει να ανατρέξει στην πρωτότυπη δημοσίευση.

Ο Van Yperen σημειώνει την απουσία ερευνών με μελλοντική προοπτική στο χώρο του αθλητισμού σχετικά με την επιτυχία στην καριέρα. Οι ψυχολογικοί παράγοντες έχει δειχθεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο, αλλά δεν έχουν εξεταστεί σε έρευνα διαχρονικής κλίμακας.

Η παρούσα έρευνα του Van Yperen θέλει να καλύψει αυτό το κενό, διαχωρίζοντας τους επιτυχημένους παίκτες ποδοσφαίρου από τους λιγότερο επιτυχημένους, με βάση κάποια ψυχολογικά χαρακτηριστικά, την παρακίνηση, την προσπάθεια και την αναζήτηση κοινωνικής στήριξης.

Για να πετύχει κάποιος το στόχο του πρέπει να είναι αφοσιωμένος σε αυτόν. Η παρακίνηση του κάθε παίκτη να πετύχει θα τον οδηγήσει στη δέσμευση απέναντι στο στόχο του να πετύχει στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο.

Είναι μια διαδικασία που απαιτεί πλήρη αφοσίωση και χιλιάδες ώρες εξαντλητικών προπονήσεων για να φθάσει κάποιος ψηλά. Υποθέτει λοιπόν ο Van Yperen πως οι πετυχημένοι παίκτες θα έχουν υψηλότερη δέσμευση στους στόχους.

Αυτή η διαδικασία που απαιτείται για κάποιον ποδοσφαιριστή ώστε να γίνει πετυχημένος επαγγελματίας, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει στην εξάντληση που επηρεάζει αρνητικά την απόδοση.

Ο κάθε παίκτης όμως έχει διαφορετικές αντοχές και κάποιοι επανέρχονται πιο γρήγορα από κάποιους άλλους (από κούραση, μικροτραυματισμούς κλπ.). Η προσπάθεια που καταβάλει κάποιος παίκτης μπορεί να περιορίζεται από τις φυσικές αντοχές του.

Πέρα όμως από τις φυσικές αντοχές πρέπει να έχει και πνευματικές, γιατί καταβάλει και πνευματική προσπάθεια στο να ξεπεράσει στρεσογόνες καταστάσεις. Ο κάθε παίκτης λοιπόν διαφέρει και στο πώς αντιμετωπίζει το στρες.

Υπάρχουν δύο τεχνικές, η μια εστιάζει στο πρόβλημα και δίνει λύση, ενώ η άλλη εστιάζει στο συναίσθημα, δηλαδή δε λύνει το πρόβλημα (πιθανόν επειδή είναι ανέφικτο) παρά μόνο αλλάζει τη διάθεση.

Ο Van Yperen υποθέτει πως οι πετυχημένοι παίκτες γενικά θα έχουν μεγαλύτερες φυσικές αντοχές και θα χρησιμοποιούν περισσότερο αυτές τις τεχνικές για να αντιμετωπίσουν το στρες.

Η στήριξη κι οι διευκολύνσεις που λαμβάνει ένας επίδοξος ποδοσφαιριστής παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του σε επαγγελματικό επίπεδο. Χρειάζεται να έχει πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις, προπονητές, να έχει στήριξη από το σχολείο κλπ.

Στην έρευνα του Van Yperen το δείγμα από ανήλικους ποδοσφαιριστές λάμβανε την ίδια προπόνηση κι εκπαίδευση στις ίδιες εγκαταστάσεις, οπότε η διάσταση που λήφθηκε υπόψη ήταν η κοινωνική στήριξη κι ερμηνεύεται ως η προσοχή, η αγάπη κι η εκτίμηση που αισθάνεται κάποιος από τους γύρω του, καθώς κι η βοήθεια που μπορεί να λάβει.

Οπότε υποθέτει ότι οι επιτυχημένοι παίκτες θα αναζητούσαν περισσότερο αυτήν την κοινωνική στήριξη, όταν παρουσιάζονταν προβλήματα.

Η έρευνα του Van Yperen έγινε σε 65 μαθητές ηλικίας 14-18 οι οποίοι ανήκαν στην ίδια ακαδημία ποδοσφαίρου.

Μετά τη συλλογή των στοιχείων για τις μεταβλητές που αφορούσαν στην έρευνα, παρακολουθήθηκε η πορεία τους για τα επόμενα 15 χρόνια για να διαπιστωθεί ποια από αυτά τα παιδιά έγιναν πετυχημένοι ποδοσφαιριστές.

Ως επιτυχία είχε οριστεί η συμμετοχή τους τουλάχιστον για 10 χρόνια σε ομάδες πρώτης κατηγορίας σε πρωταθλήματα της Ευρώπης.

Αποτελέσματα

Η διαφορετική ηλικία των παικτών δεν είχε κάποια επίδραση στην απόδοσή τους. περιέργως όμως οι πετυχημένοι ποδοσφαιριστές, σύμφωνα με τα δεδομένα κατά τη συλλογή τους στη νεαρή ηλικία, είχαν περισσότερα αδέλφια, ήταν διαφορετικής εθνικής καταγωγής (εκτός της Γερμανικής) ή δεν ήταν λευκοί, και πολύ συχνότερα προέρχονταν από οικογένεια με χωρισμένους γονείς.

Αυτό θα μπορούσε να ερμηνευθεί στο ότι τα περισσότερα αδέλφια είχαν βοηθήσει τους νεαρούς ποδοσφαιριστές στο να κοινωνικοποιηθούν, ενώ η διαφορετική εθνική ή φυλετική προέλευση και οι χωρισμένοι γονείς πιθανόν να τους είχαν βοηθήσει να αναπτύξουν άμυνες και τεχνικές αντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων.

Επίσης, η ανάλυση έδειξε πως σε σχέση με αυτούς που απέτυχαν επαγγελματικά, οι συμμετέχοντες που μπόρεσαν να κάνουν μια πετυχημένη επαγγελματική ποδοσφαιρική καριέρα, είχαν αξιολογηθεί υψηλότερα, όσον αφορά στην απόδοσή τους, από τους προπονητές τους κατά τη νεαρή τους ηλικία.

Σχετικά με τις αρχικές υποθέσεις αυτής της έρευνας οι πετυχημένοι συμμετέχοντες είχαν αρχικά δηλώσει μεγαλύτερη δέσμευση στους στόχους τους, χρησιμοποιούσαν συχνότερα στρατηγικές αντιμετώπισης άγχους με εστίαση στο πρόβλημα και ήταν πιο πιθανό να αναζητήσουν κοινωνική στήριξη.

Αντίθετα οι υποθέσεις ότι θα είχαν μεγαλύτερες φυσικές αντοχές και θα χρησιμοποιούσαν περισσότερο τεχνικές αντιμετώπισης άγχους εστιασμένες στα συναισθήματα, σε σχέση πάντα με τους λιγότερο επιτυχημένους συμμετέχοντες, δεν επιβεβαιώθηκαν από τα δεδομένα της έρευνας.

Ελέγχοντας τη μεταβλητή της αρχικής απόδοσης κατά τη νεαρή ηλικία των συμμετεχόντων, η οποία μπορεί να σήμαινε το φυσικό ταλέντο μερικών από αυτών, καθώς και άλλες περιβαλλοντικές και δημογραφικές μεταβλητές, όπως αριθμός αδελφών, χωρισμένοι ή όχι γονείς, εθνικότητα κλπ., τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά (δέσμευση, αντιμετώπιση άγχους και κοινωνική στήριξη) κατάφεραν να προβλέψουν σωστά τους επιτυχημένους επαγγελματικά ποδοσφαιριστές σε ποσοστό 72,3%.

Αυτό σίγουρα είναι μια ένδειξη για το ρόλο που παίζει ο ψυχολογικός παράγοντας στην ανάπτυξη ενός επαγγελματία ποδοσφαιριστή, πέρα από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και το εγγενές φυσικό ταλέντο που μπορεί να διαθέτει.

Οι επιτυχημένοι λοιπόν ποδοσφαιριστές είναι επίμονοι κι αφοσιωμένοι στο στόχο τους, προσαρμόζονται πιο εύκολα στις δύσκολες καταστάσεις, αναζητούν την κοινωνική στήριξη (από συμπαίκτες, προπονητές κλπ.) και εστιάζουν στη λύση του προβλήματος που προκύπτει.

Σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας, ο Van Yperen τονίζει πως το διάστημα των δεκαπέντε ετών είναι πολύ μεγάλο και δεν είχαν συλλεχθεί διαχρονικά δεδομένα, ακολούθως των αρχικών, ώστε να διαπιστώσουν ποιοι άλλοι πιθανοί παράγοντες επηρέασαν την πετυχημένη πορεία κάποιων ποδοσφαιριστών.

Όπως σημειώνει, δηλαδή, οι παίκτες που από την αρχή είχαν δείξει υψηλότερες προοπτικές εξέλιξης, πιθανότατα έλαβαν μεγαλύτερη προσοχή και στήριξη κατά την εξέλιξή τους από τους τεχνικούς του ποδοσφαίρου.

Με άλλα λόγια κάποιος που δεν είχε εξ αρχής υψηλή απόδοση, θα μπορούσε ίσως να κάνει μια πετυχημένη καριέρα αν είχε λάβει εξίσου την ίδια προσοχή.Για να φθάσει αυτή η έρευνα στο συμπέρασμα ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες (δέσμευση, αντιμετώπιση άγχους και κοινωνική στήριξη) παίζουν σημαντικό ρόλο στην πετυχημένη καριέρα ενός ποδοσφαιριστή, χρειάστηκε να ληφθούν υπόψη και να ελεγχθούν αρκετές άλλες μεταβλητές.

Αυτό δείχνει πως το να πετύχει κάποιος στο ποδόσφαιρο είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, ψυχολογικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και φυσιολογικούς.

Ο Van Yperen κλείνει αυτό το άρθρο τονίζοντας πως υπάρχουν ενδείξεις ότι η αναζήτηση κοινωνικής στήριξης, η δέσμευση στους στόχους και η αντιμετώπιση του άγχους, μπορούν να μεταβληθούν μέσα από ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις ενταγμένες σε ένα σύστημα εκπαίδευσης και προπόνησης.

Ουσιαστικά προτείνει ότι ακόμα και παίκτες που έχουν χαμηλά επίπεδα σε αυτούς του παράγοντες, μπορούν μέσα από κατάλληλη καθοδήγηση να τα βελτιώσουν και να έχουν περισσότερες πιθανότητες για μια επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα στο ποδόσφαιρο.

Van Yperen, W., N., “Why Some Make It and Others Do Not: Identifying Psychological Factors That Predict Career Success in Professional Adult Soccer”, The Sport Psychologist, Vol. 23, pp 317-329/oks.gr