Στην Αγγλία, Τσέλσι και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πριν 5 χρόνια πρόσφεραν 1 εκατ. στερλίνες για έναν 7χρονο. Γράφει ο Χρίστος Χαραλαμπόπουλος.

Είναι η συχνότερη αναφορά σε «επενδύσεις» έμψυχου δυναμικού, στο ποδόσφαιρο. Οι ακαδημίες ή τμήματα υποδομής, τη χρησιμότητα των οποίων όλο και περισσότεροι ανακαλύπτουν, τελευταία, αλλά για διαφορετικούς λόγους. Αλλοι βλέπουν τις ακαδημίες ως επένδυση. Μία επένδυση που θα αποδώσει στο μέλλον, όταν από αυτές τις ακαδημίες θα ξεπηδήσουν ποδοσφαιριστές ικανοί να στελεχώσουν την πρώτη ομάδα ή και να πουληθούν για να αποφέρουν κέρδος στον σύλλογο.

ΟΣΟΙ βλέπουν τις ακαδημίες με αυτό τον τρόπο, γνωρίζουν ότι δεν θα έχουν καμία παραγωγική χρησιμότητα αν δεν ρίξουν χρήματα σε αυτές. Αν δεν ξοδέψουν χρήματα για εγκαταστάσεις και προσωπικό σε πολλές ειδικότητες. Από γυμναστές, προπονητές, ψυχολόγους, σκάουτερς μέχρι και διατροφολόγους.

Συνήθως, όσοι υιοθετούν αυτή την οπτική, έχουν σχέδιο, υπομονή και δεν στρέφονται στις δεξαμενές των ακαδημιών για την αναζήτηση ποδοσφαιριστών, λόγω της οικονομικής κρίσης. Και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο οι ακαδημίες τους, σε τακτά χρονικά διαστήματα, μπορούν να παράγουν ποδοσφαιριστές ικανούς να στελεχώσουν τις βασικές εντεκάδες των ομάδων τους.

ΛΕΓΕΤΑΙ ότι αν μία ακαδημία μπορεί μέσα σε μία τριετία να βγάλει 4 ποδοσφαιριστές 18άδας, είναι απόλυτα πετυχημένη. Οταν, συχνά, μιλάμε για την επιτυχία της Μπάρτσα που στελέχωνε τη βασική της 11άδα με 8 ποδοσφαιριστές από τις ακαδημίες της, βοηθά να θυμόμαστε πως η χρονική διαφορά ανάμεσα στον Μπούσκετς και τον Πουγιόλ είναι 10 χρόνια. Οι σύλλογοι που δεν έχουν μεγάλες οικονομικές δυνατότητες, πολύ συχνά χρησιμοποιούν και εξ ανάγκης ταλέντα από τις ακαδημίες τους, που δεν έχουν την επάρκεια σε προσωπικό και υποδομές την οποία διαθέτουν οι μεγάλοι σύλλογοι.

ΑΡΚΕΤΕΣ ΦΟΡΕΣ, όμως, όταν βγάλουν κάποιο μεγάλο ταλέντο, η πώλησή του μπορεί να συντηρήσει για μεγάλη χρονική περίοδο την ομάδα. Παλιότερα, η «ζώνη κυνηγιού» των ταλέντων εκτεινόταν από τα 18 χρόνια και μετά, αλλά μόλις η τηλεόραση άρχισε να κάνει οικονομικές ενέσεις δισεκατομμυρίων στο ποδόσφαιρο, τα πράγματα ξέφυγαν σε ένα παραλογισμό, χωρίς όριο. Στην Αγγλία, Τσέλσι και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πριν 5 χρόνια πρόσφεραν 1 εκατ. στερλίνες για έναν 7χρονο. Δεκαπέντε χρόνια πριν, η Γιουνάιτεντ για να πάρει τον Κιν στην ηλικία των 22, είχε πληρώσει το ποσό ρεκόρ -τότε- των 3,7 εκατ. στερλινών.

Η ΦΙΦΑ, για να βάλει μία τάξη στο σαφάρι ταλέντου που βρισκόταν σε εξέλιξη, έβαλε κάποιους κανόνες στις μεταγραφές των ταλέντων και απαγόρευσε την υπογραφή συμβολαίων για ποδοσφαιριστές κάτω των 18. Ετσι, μπορούσαν να προστατευθούν και οι μικροί σύλλογοι που δεν μπορούσαν να αντισταθούν από την αρπακτική οικονομική δύναμη των μεγάλων.

Εμπόδιο τα τροφεία;

Ο ΚΑΝΟΝΑΣ για τον περιορισμό των μεταγραφών κάτω των 18 βρέθηκε τρόπος να ξεπεραστεί. Σε ποδοσφαιριστές κάτω των 18, οι μεγάλοι σύλλογοι προσέφεραν «υποτροφίες» και έπαιρναν τα ταλέντα, χωρίς να δώσουν ούτε ένα ευρώ. Ετσι η ΦΙΦΑ καθιέρωσε τα «τροφεία», ένα ποσό δηλαδή που θα διδόταν στον σύλλογο που αναδείκνυε το ταλέντο.

ΤΑ ΤΡΟΦΕΙΑ είχαν ορισθεί στις 75 χιλιάδες ευρώ για κάθε χρόνο που μία ομάδα είχε στην ακαδημία της ένα ταλέντο από τις ηλικίες των 12-15 ετών, συν μία αποζημίωση εφάπαξ 60 ή 90 χιλιάδων. Την εφάπαξ αποζημίωση καθόριζε η κατάταξη της χώρας σε μία από τις τέσσερις κατηγορίες που είχε επινοήσει η ΦΙΦΑ. Ετσι, αν κάποιος μεγάλος σύλλογος ήθελε να πάρει ένα ταλέντο από άλλον, συνήθως πιο μικρό σύλλογο, θα έπρεπε να πληρώσει. Για τις ηλικίες 16-18 τα τροφεία παρέμεναν στο ίδιο ύψος, όπως και η αποζημίωση.

ΤΩΡΑ, η ΦΙΦΑ αποφάσισε το ετήσιο τροφείο των 75 χιλιάδων να μειωθεί στις 10 χιλιάδες και η εφάπαξ αποζημίωση να μείνει στις 60 χιλιάδες. Οπως καταλαβαίνει κάποιος οι μικροί σύλλογοι είναι αυτοί που χάνουν τα πολλά και το όποιο οικονομικό κίνητρο να συντηρούν ακαδημίες ή τμήματα υποδομής. Οι μεγάλοι σύλλογοι θα μπορούν πλέον να σκουπίζουν ανέξοδα, όποιο ταλέντο ανακαλύπτουν και έτσι θα διευρύνεται και θα παγιώνεται το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ ισχυρών και αδύνατων, αγωνιστικά και οικονομικά.

ΤΟ «AΛΛΟΘΙ»

Σήμερα υπάρχουν και κάποιοι που βλέπουν τις ακαδημίες σαν μία πολύ καλή «αναγκαστική» ευκαιρία -ή άλλοθι- για οικονομία, ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης. Οταν, φυσικά, το μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας της ποδοσφαιρικής επιχείρησης είναι «όσο έχω θα ξοδεύω κι όταν χρεωθώ θα κάνω οικονομίες ή... πονηριές», η ποδοσφαιρική ακαδημία δεν μπορεί να έχει παραγωγική δύναμη, παρά μόνο κατά τύχη. Αλλωστε, αν δεν ρίξεις χρήματα στην ποδοσφαιρική σου ακαδημία, αν δεν επενδύσεις σε αυτήν, δεν πρόκειται να σου αποδώσει στο μέλλον.

Η λειτουργία των ακαδημιών δεν αντιμετωπίζεται ενιαία, με ένα συγκεκριμένο τρόπο από όλους, ακόμη και σε χώρες όπου το ποδόσφαιρο έχει μεγάλη ανάπτυξη, αν μετράμε την ανάπτυξη με τα έσοδα από τις διαφημίσεις, τους χορηγούς και τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Ακόμη και στην Αγγλία, η προσοχή των ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ στις ακαδημίες, στράφηκε -υποχρεωτικά- μετά από δύο γεγονότα κυρίως. Την αλλαγή των κανονισμών που επέβαλαν τον περιορισμό του ρόστερ και τις νέες ρυθμίσεις που επιβάλλει το σύνολο των κανόνων του «καλώς αγωνίζεσθαι» (Financial Fair Play) της ΟΥΕΦΑ. Το ζήτημα, όμως είναι ότι οι ταλαντούχοι Αγγλοι, δεν βρίσκουν τον δρόμο για τις αρχικές εντεκάδες των ομάδων τους.