Tο χθές,το σήμερα και το αύριο του Τερματοφύλακα.

Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΛΑΠΠΑ

Προπονητή Τερματοφυλάκων στην Ακαδημία της ΠΑΕ Παναθηναϊκός.

Από την ίδρυση του πρώτου πρωταθλήματος στην Αγγλία στις 26 Οκτωβρίου 1863 μέχρι και σήμερα, ο τ/φ υπήρξε μια χαρακτηριστική - ξεχωριστή φιγούρα. Είναι ο παίκτης που φοράει διαφορετικά χρώματα εμφάνισης, πιάνει την μπάλα με τα χέρια και πραγματοποιεί ακροβατικές προσπάθειες με υψηλό ρίσκο επικινδυνότητας. Όπως αντιλαμβανόμαστε, οι τ/φ είναι μια διαφορετική πάστα ανθρώπων. Είναι χαμηλών τόνων, συνειδητοποιημένοι, υπομονετικοί και με πολύ όρεξη για δουλειά.

Μπροστά στο κίνδυνο το ποδόσφαιρο να χάσει την αίγλη του, η FIFA άρχισε να μελετά αλλαγές για να απελευθερώσει τους επιθετικούς και να φέρει την μπάλα πιο κοντά στην αντίπαλη περιοχή. Απαγόρευσε την επιστροφή της μπάλας στον τερματοφύλακα, άρχισε να τιμωρεί με κάρτες τα τάκλιν και τα μαρκαρίσματα από πίσω και καθιέρωσε το παθητικό οφσάιντ. Μία ακόμα σημαντική αλλαγή, είναι η εφαρμογή του κανονισμού των έξι δευτερολέπτων, κατά τη διάρκεια των οποίων ο τερματοφύλακας μπορεί να κρατάει την μπάλα και να σπρώχνει ο ίδιος την αντεπίθεση της ομάδας του. Σταδιακά ο αριθμός των γκολ άρχισε να αυξάνεται, παρόλο που τα συστήματα των ομάδων παρέμειναν αμυντικογενή. Πολλές ομάδες, παρότι παρατάσσονται με έναν καθαρόαιμο κυνηγό και με τέσσερις ή και πέντε κεντρώους, ­οι επιθετικοί βρίσκουν πιο εύκολα το δρόμο προς την αντίπαλη

περιοχή για τη δημιουργία κάποιας φάσης.

Φυσικά όλες αυτές οι αλλαγές επηρέασαν πάρα πολύ τον τ/φ και σε επίπεδο φιλοσοφίας αλλά και σε επίπεδο προσαρμοστικότητας στους κανονισμούς αυτούς.

Το χθες 1975-1991

Ο ΄΄τρελός΄΄ ή ο ΄΄χαζός,΄΄ ήταν οι κυριότεροι χαρακτηρισμοί που είχαν δώσει στους τ/φ, οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνταν με το ποδόσφαιρο μέχρι τις αρχές του 1990. Η συμμετοχή τους περιοριζόταν μόνο στην αμυντική λειτουργία της ομάδος, όταν η μπάλα βρισκόταν πολλή κοντά στην εστία τους. Στην επιθετική τακτική, η συμμετοχή τους ήταν από υποτυπώδες, έωςκαι μηδενική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν, ότι τα ελεύθερα χτυπήματα τα πραγματοποιούσαν σχεδόν πάντα παίκτες. Οι τοποθετήσεις των τ/φ ήταν πάντα μέσα στην εστία. Όταν επιχειρούσαν να βγουν από αυτήν, υπήρχαν παρατηρήσεις από τους προπονητές τους. Η συμμετοχή τους με τα πόδια ήταν ανύπαρκτη. Στις επιστροφέςτης μπάλας από τους συμπαίκτες τους, την  έπιαναν πάντα με τα χέρια (είχαν δικαίωμα από τους κανονισμούς) και συνήθως έκαναν βολέ. Η συμβολή τους στο παιχνίδι ήταν περισσότερο να καθυστερούν, παρά να δημιουργούν.

Το σήμερα 1991-2014

Οι πρώτες μεγάλες αλλαγές στους κανονισμούς του ποδοσφαίρου για τον τ/φ, ξεκίνησαν γύρω στο 1991-92, με την απαγόρευση στον τ/φ να πιάνει την μπάλα με τα χέρια μετά από επιστροφή της μπάλας από τους συμπαίκτες του. Αυτό ήταν μόνο το πρώτο βήμα έτσι ώστε το ποδόσφαιρο να μπει σε ένανκαινούργιο δρόμο.

Οι τροποποιήσεις που έχουν δώσει την σημερινή μορφή στο ποδόσφαιρο, παρουσιάστηκαν ολοκληρωμένες για πρώτη φορά μεταξύ 1995-1996. Οι αλλαγές αυτές αφορούσαν στους κανονισμούς, στην φιλοσοφία και βέβαια στις τεχνικοτακτικές βελτιώσεις του ποδοσφαίρου.

Η προσαρμογή του τ/φ στην νέα αυτή εποχή, ήταν πάρα πολύ δύσκολη. Η πρώτη και μεγαλύτερη δυσκολία του, ήταν η αλλαγή φιλοσοφίας για το ρόλο του μέσα στην ομάδα. Πολλοί τ/φ σταμάτησαν ακόμα και το ποδόσφαιρο σε υψηλό επίπεδο, επειδή δεν μπόρεσαν ποτέ να προσαρμοστούν στις νέες πολύπλευρες απαιτήσεις της θέσεις.

Το αύριο 2015-…

Στις ημέρες μας παρακολουθούμε τον κόσμο να αλλάζει με γοργούς ρυθμούς.

Η τεχνολογία, η υγεία, ακόμα και οι ίδιοι οι άνθρωποι εξελίσσονται και αλλάζουν σκέψη και τρόπο δουλειάς. Το ποδόσφαιρο δεν θα μπορούσε να μείνει το ίδιο, καθώς τα ερεθίσματα που δέχεται το αναγκάζουν να γίνει πιο γρήγορο, πιο ευέλικτο και πιο θεαματικό.

Στις επερχόμενες αλλαγές, ο τ/φ θα έχει να αντιμετωπίσει τις περισσότερες δυσκολίες προσαρμογής στους καινούργιους κανονισμούς, στην καινούργια φιλοσοφία και φυσικά στις τακτικές αλλαγές που θα ισχύσουν στο ποδόσφαιρο σιγά-σιγά, με αφετηρία το 2015. Ήδη κάποιες τροποποιήσεις βρίσκονται υπό δοκιμή σε πρωταθλήματα υποδομών, σε μερικές ποδοσφαιρικά προηγμένες χώρες.

Όλες οι αλλαγές που θα ισχύσουν έχουν ένα και μόνο στόχο, την επίτευξη περισσότερων γκολ. Ο ρόλος του τ/φ στην νέα αυτή εποχή θα είναι πολύ δύσκολος και πολύ απαιτητικός. Αν ισχύσουν όλες οι αλλαγές που συζητούνται, ίσως θα πρέπει να ξεχάσουμε τον όρο «τερματοφύλακας» και να μιλάμε για 11ποδοσφαιριστές εκ των οποίων ο ένας θα έχει το δικαίωμα να πιάνει την μπάλα με τα χέρια σε ένα πολύ περιορισμένο χώρο. Οι ψηλές μπαλιές από στημένα θα βομβαρδίζουν την εστία και οι γραμμές των ομάδων θα τροποποιηθούν λόγο της αλλαγής συστημάτων των ομάδων.

Η άψογη τεχνική κατάρτιση των τ/φ με τα πόδια (εφάμιλλη των ποδοσφαιριστών), η βελτίωση της ταχύτητας και της δύναμης, η αλλαγή της τακτικής τους και οι γνώσεις για το πώς παίζεται το ποδόσφαιρο, θα είναι τα εφόδιά τους στην νέα εποχή!

Είναι πολύ σημαντικό για όλους μας, προπονητές και τερματοφύλακες, να σκεπτόμαστε και να δουλεύουμε με βάση το αύριο του ποδοσφαίρου.

Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να προσαρμοστούμε ταχύτερα στις οποιεσδήποτε αλλαγές, όποτε αυτές συμβούν.