|
Η πορεία των μπλαουγκράνα σε πρωτάθλημα και Champions League απέδειξε πως ακόμα και το «τέλειο ποδόσφαιρο» μπορεί να αντιμετωπιστεί, εάν μελετηθούν προσεκτικά οι αδυναμίες του.
Αυτό, φυσικά, δεν αναιρεί ότι η Μπαρτσελόνα είναι η ποιοτικότερη και πιο θεαματική ομάδα της Ευρώπης. Υπενθυμίζει, απλώς, στους φιλάθλους ότι κανένα σύστημα δεν είναι ανίκητο και πως η διαχρονική επιτυχία σε κορυφαίο επίπεδο είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι καμία ομάδα δεν έχει κάνει back to back (συνεχόμενη) κατάκτηση του Champions League από τότε που ο θεσμός εκσυγχρονίστηκε στις αρχές των 90s.
Η λανθασμένη αίσθηση του κόσμου
Κατά την προηγούμενη 3ετία, πλειάδα φιλάθλων θεωρούσε ότι η υπερηχητική απόδοση της Μπαρτσελόνα οφείλονταν στους world class ποδοσφαιριστές της. Υποτιμούσαν, δηλαδή, τη συμβολή του Γκουαρντιόλα διότι πίστευαν ότι το αστείρευτο ταλέντο των stars αρκούσε για να χαρίσει μαγικές ποδοσφαιρικές στιγμές. Η ολοένα βελτιούμενη εικόνα της ομάδας σε συνδυασμό με την πρωτοφανή παραγωγικότητα και τη σαφή ανωτερότητα σε ατομικό επίπεδο ενίσχυαν τη θεωρία της «μικρής συμβολής του προπονητή». Μοιραία, λοιπόν, η προσοχή στρεφόταν μόνο στις περίτεχνες ενέργειες των παικτών και δινόταν η εντύπωση ότι οι μπλαουγκράνα ισοπεδώνουν τους αντιπάλους με αυτόματο πιλότο.
Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική….
Η πρωτοποριακή φιλοσοφία του Γκουαρντιόλα
Η Μπάρτσα του Γκουαρντιόλα επιδίδεται τα τελευταία 3 χρόνια σε μία καινοτόμο, μοναδική ποδοσφαιρική προσέγγιση που παραπέμπει στην δεκαετία του 70′ όταν ο Άγιαξ επέφερε αλλαγές στην τότε ποδοσφαιρκή και τακτική κουλτούρα με το “total football”.
Η ομάδα της Καταλονίας αγωνίστηκε μέχρι πέρυσι με ένα ιδιότυπο 4-3-3. Οι κινήσεις των ποδοσφαιριστών σε όλες τις φάσεις του παιχνιδιού να μαρτυρούν την απόλυτα ρευστή φιλοσοφία – εμπνευσμένη από το Ολλανδικό total football – που έχει εμφυσήσει ο προπονητής τους.
Μάλιστα, είναι τόσο συχνή η κίνηση με και χωρίς τη μπάλα που δεν είναι υπερβολή να σημειώσουμε πως η διάταξη της Μπαρτσελόνα εναλλάσσεται συνεχώς κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών.
''Υπό το συγκεκριμένο οπτικό πρίσμα και μόνο μπορούμε να εξηγήσουμε τις προσχωρήσεις του Μπουσκέτς στην αμυντική γραμμή και την μετακίνηση του Πουγιόλ σε θέση δεξιού οπισθοφύλακα όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο''.
Τα εν λόγω τακτικά στοιχεία δημιούργησαν το έδαφος για τις μνημειώδεις επελάσεις του Άλβεζ στο τρίτο μισό προσφέροντας παράλληλα το απαιτούμενο πλάτος σε μια κατά τα άλλα κοντινών αποστάσεων διάταξη.
Ο βασικοί άξονες που περιστρέφεται η φιλοσοφία του Γκουαρντιόλα είναι οι εξής:
- Αλλαγή ρυθμού : Επιτάχυνση ή επιβράδυνση του παιχνιδιού µε τη χρήση εξειδικευμένων τακτικών αυτοματισμών
- Εναλλαγές θέσεων: Συνεχείς αλλαγές ρόλων με άλλους παίκτες
- Κίνηση δίχως μπάλα: Δημιουργία χώρου προς εκμετάλλευση των συμπαικτών
- Παιχνίδι κατοχής : Διατήρηση της κατοχής µπάλας µε μεταφορά του χώρου παιχνιδιού
- Παραπλάνηση αντιπάλου: Ο παίκτης που διατηρεί τον έλεγχο της μπάλας διανύει τα απαιτούμενα μέτρα με σκοπό να τραβήξει πάνω του αντιπάλους αχρηστεύοντας τους στη συνέχεια με μεταβίβαση ή ντρίμπλα
- Τριγωνικό Παιχνίδι: Παιχνίδι µε συμμετοχή 3-4 παικτών, όπου περιφερειακοί παίκτες προσφέρουν βοήθεια στον κάτοχο της µπάλας.
Η θεωρία του «έξτρα παίκτη
Πολλοί είναι οι προπονητές που βασίζουν την τακτική τους προσέγγιση στην θεωρία του extra man. Η συγκεκριμένη λογική απαιτεί την παρουσία ενός παραπάνω παίκτη σε σχέση με την διάταξη του αντιπάλου αναφορικά στην αγωνιστική «ζώνη» που επιλέγεται ανάλογα με τη φιλοσοφία της ομάδας. Επομένως οι ''αμυντικές τακτικές επιτάσσουν παραπάνω παίκτη στην άμυνα, οι επιθετικές στις «δημιουργικές ζώνες» ενώ η πλειοψηφία των προπονητών επιλέγει τον παραπάνω παίκτη στην μεσαία ζώνη – εξού και η ραγδαία αύξηση στην χρήση του 4-5-1 στο σύγχρονο ποδόσφαιρο''.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα εφαρμογής των παραπάνω αποτελεί η πορεία της Εθνικής μας το 2004 με τον Ρεχάγκελ να αναζητά… μανιωδώς τον έξτρα παίκτη στην άμυνα. Απεναντίας ο Γκουαρντιόλα αναζητά τον έξτρα παίκτη, βασικά, στην επίθεση αλλά και ενίοτε (ανάλογα με τις συνθήκες του αγώνα) στα χαφ. Κάπου εκεί ξεκινά ο πολυδιάστατος ρόλος του Ντάνι Άλβες….
Άλβες: Μπακ, χαφ και εξτρέμ
Ο βραζιλιάνος ενσαρκώνει το αγωνιστικό πλάνο του Γκουαρτνιόλα, διεκπεραιώνοντας αποτελεσματικά το ρόλο του έξτρα παίκτη σε όλες τις αγωνιστικές ζώνες της Μπαρτσελόνα. Το κλειδί στην παραπάνω εφαρμογή είναι η πολύ ψηλά τοποθετημένη αμυντική ζώνη της Μπάρτσα που επιτρέπει στον βραζιλιάνο σταρ να διανύει λιγότερα χιλιόμετρα από ότι θα χρειάζονταν αν ξεκινούσε τις προσπάθειες του από την φυσιολογική θέση των πλάγιων αμυντικών.
Άριστο possession με 4-6-0
Η αγωνιστική εικόνα της Μπαρτσελόνα εξελίχθηκε σταδιακά σε 4-6-0 και ενσάρκωνε στο απόλυτο τις τακτικές σκέψεις ενός προπονητή θιασώτη του ποδοσφαίρου πρωτοβουλίας / κατοχής. Ο Γκουαρντιόλα έχει χτίσει μία ομάδα ιδανική στην εφαρμογή του ως άνω συστήματος με άξονα τα εξής:
Eξουθενωτική πίεση στα χαφ του αντιπάλου
- εκμετάλλευση του πλάτους του γηπέδου
- γρήγορο tempo στην εναλλαγή πασών
- συχνότατες προωθήσεις των πλάγιων μπακ ρόλο χαφ-εξτρέμ
- συνεχείς εναλλαγές θέσεων των μέσων και επιθετικών
- κάθετες πάσες στους κενούς χώρους που δημιουργούνται πίσω από την ζώνη άμυνας των αντιπάλων
Όλα τα παραπάνω λειτουργούσαν αρμονικά μέχρι πέρυσι πάνω σε ένα ιδιότυπο 4-6-0 χάρη στα πνευμόνια των Άλβες/Αμπιντάλ, την αμυντική ικανότητα των Πικέ/Πουγιόλ, την εξαιρετική τεχνική κατάρτιση και ποδοσφαιρική ευφυΐα των Τσάβι/Ινιέστα (πάσα, κοντρόλ, διαρκής κίνηση), τον επιθετικό οίστρο των Βίγια/Πεδρο και – φυσικά – στην παγκόσμια ποδοσφαιρική κλάση του Μέσι.
Το φετινό ρίσκο του possession με 3-7-0
Η διάταξη με 3 αμυντικούς απελευθερώνει ακόμα περισσότερο τον Άλβες και δίνει πολύ χώρο δράσης για την τακτική θέση που κινείται ο Κουένκα. Αποτέλεσμα του παραπάνω είναι η φετινή αύξηση του πλάτους για την Μπάρτσα,. Το παιχνίδι των Μπλαουγκράνα δείχνει σαν “να περισσεύει ένα χαφ και να λείπει ένα φορ”, αφήνοντας έναν παίκτη (συνήθως Κουένκα) εκτός κυκλοφορίας μπάλας.
Επιπλέον, οι τρεις αμυντικοί ενισχύουν τον τρόπο που πρεσάρει η Μπάρτσα – ειδικότερα στις πλάγιες γραμμές – και κάνουν την κατοχή της μπάλας (άρα και τον έλεγχο του ρυθμού) πιο εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, η ολοκλήρωση των επιθέσεων μοιάζει κάπως περιορισμένη, με την Μπάρτσα να δείχνει (χωρίς όμως τελικά να είναι) βαρετή.
Το μεγάλο πλεονέκτημα που αποκτά η ομάδα είναι ο πλήρης έλεγχος του ρυθμού, αφού με αυτό τον τρόπο οι καταλανοί ανεβάζουν και… όγδοο παίκτη στην κυκλοφορία (ένας εκ των τριών αμυντικών) όταν η Μπάρτσα κάνει κατοχή. Υπάρχουν, όμως, και ορισμένες αδυναμίες….
Ο λόγος που οδήγησε στην αποτυχία
Ο ολοκληρωτισμός του ποδοσφαίρου της Μπάρτσα είναι τόσο πολυσύνθετος και απαιτητικός που καθίσταται ευάλωτος όταν απουσιάζουν σημαντικά γρανάζια της μηχανής. Οι δοκιμές του Γκουαρντιόλα με σκοπό τη διατήρηση συγκεκριμένων προσώπων δείχνει το τρωτό σημείο της Μπάρτσα που δεν είναι άλλο από το “ρηχό ρόστερ”. Πράγματι, η αφομοίωση του συγκεκριμένου ποδοσφαίρου και η εναρμόνιση με την υπόλοιπη ομάδα είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση για έναν παίκτη. Αυτός είναι, άλλωστε, ο σημαντικότερος λόγος που ο Πεπ δεν «βαθαίνει» συχνά το rotation της ομάδας του. Τελικά, αποδείχτηκε πως η ποιότητα των εναλλακτικών λύσεων στον πάγκο δεν ήταν αρκετή για να αφομοιωθεί στον υπερθετικό βαθμό το φιλόδοξο αγωνιστικό πλάνο του Γκουαρντιόλα.
Συμπέρασμα
Γίνεται αντιληπτό ότι ο ρόλος του Γκουαρντιόλα στην εδραίωση μίας θεαματικής αγωνιστικής φιλοσοφίας ήταν εξαιρετικά σημαντικός. Επί της ουσίας, ολόκληρο το οικοδόμημα της Μπαρτσελόνα βασίστηκε στις δικές του τακτικές αντιλήψεις σχετικά με την εξέλιξη του ποδοσφαίρου. Απλώς, τα εργαλεία που διέθετε στη φαρέτρα του επέτρεπαν την εφαρμογή των…υπεράνθρωπων απαιτήσεών που είχε.
Αυτός ήταν ο λόγος της «πρωτοπορίας», αυτός και ο λόγος της «αποτυχίας».
overlap.gr |
